Sakarya Üniversitesi İslam Ekonomisi ve Finansı Araştırma Merkezi (İSEFAM) tarafından “Tarımsal Üretime Yönelik Faizsiz Bir Finansman Yöntemi: Selem ve Türkiye’de Uygulanabilirliği” konulu bir çalıştay düzenlendi.
Sakarya Üniversitesinin ev sahipliğinde 4 Ekim’de gerçekleşen çalıştaya İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi (İZÜ) Rektör Yardımcısı ve İslam Ekonomisi ve Finansı Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Arif Ersoy, İstanbul Üniversitesi (İÜ) İslam İktisadı ve Finansı Araştırma Merkezi (İSİFAM) Müdürü Doç. Dr. Mehmet Saraç, İÜ İlahiyat Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Servet Bayındır, Merkez Bankası Banka Meclisi Üyesi Prof. Dr. Sabri Orman, Marmara Üniversitesi İktisat Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Erol Özvar, İbn Haldun Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Bilal Aybakan, SAÜ İlahiyat Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Hacı Mehmet Günay ve iktisat tarihinin duayen hocalarından Mehmet Genç katıldı. Ayrıca BDDK, Toprak Mahsulleri Ofisi ve katılım bankalarının temsilcilerinin de bulunduğu çalıştayda, hem İslam hukukunda mevcut bir akit türü, hem de modern dönem faizsiz finans ürünü olarak selem uygulaması enine boyuna ele alınıp değerlendirildi.
Bizden ne istenirse sağlamaya çalışıyoruz
Rektör Prof. Dr. Muzaffer Elmas, çalıştayın açılışında yaptığı konuşmasında üniversitede bazı bölümlerde başlattıkları sosyal alanlarda çalışma sürecini devam ettirdiklerini söyledi. İSEFAM’ın iddialı bir merkez olduğunu ve merkezi geliştirmeye çalıştıklarını ifade eden Prof. Dr. Elmas, “Bu merkezlere mekân ve eleman konusunda desteklerimizi veriyoruz. Buradan çıkan sonuçlar, uygulayıcılara yol gösterici olabilir. Bu toplantıların daha sık ve iş birliği içinde yapılması lazım. Bu konudaki ortak çalışmaların devamını diliyoruz. Bizden bu konularda ne istenirse sağlamaya çalışıyoruz. İnşallah buralardan ülkemiz için iyi sonuçlar çıkar” dedi.
Selem nedir? Ne amaçla kullanılır?
Tüm gün süren çalıştayda Prof. Dr. Erol Özvar, selemin tarım ürünleri için kullanılan bir finans kaynağı olduğunu belirterek, Osmanlı dönemindeki selem uygulamalarını, Osmanlı iktisadi sistemi içindeki avantajlarını ve taşıdığı riskleri ele aldı. Programın ikinci oturumunda İSEFAM Araştırma Görevlisi Mücahit Özdemir, İslami finansta selemin kullanım örneklerine değindi. Dünya çapında selemin hangi ülkelerde, ne amaçla kullanıldığından bahseden Özdemir, selem uygulamasını banka dışı kurumlar üzerinden yapmanın daha sağlıklı olacağını ifade etti. Ayrıca İSEFAM araştırma görevlilerinden Salih Ülev ve Mervan Selçuk, günümüzde selemin fındık üreticileri için bir finansman yöntemi olarak kullanılma imkânına değinerek, konu ile ilgili iki farklı model önerisi sundular.
Model önerileri
Toprak Mahsulleri Ofisi, Tarım Kredi Kooperatifi ve Fiskobirlik gibi kuruluşlar vasıtasıyla veya araya katılım bankasının dâhil olmasıyla uygulanacak model önerileri, katılımcılar tarafından ilgi ve dikkatle takip edildi. Katılımcılar, fındık özelinde önerilen bu modellerin uygulanabilirliğine yönelik olumlu görüşler belirterek, bunların hayata geçirilmesi noktasında somut adımlar atılmasının gerekliliğini vurguladılar. Öğleden sonraki oturumda konuşan Prof. Dr. Arif Ersoy ise üretim ve tüketim dengesinin sağlanmasında selem kredisinin yeri ve öneminden bahsetti. Son oturumda konuşan İSEFAM Müdürü Doç. Dr. Süleyman Kaya da tarihte ve günümüzdeki selem uygulamalarının fıkhi açıdan değerlendirmesini yaptı.
Değerlendirme
SAÜ Rektörlük Senato Salonunda gerçekleştirilen çalıştayın değerlendirme konuşmasını yapan Prof. Dr. Sabri Orman, çalıştayda kaliteli yorum ve analizler dinlediğini ifade ederek, bu çalıştayın yeni çalışmalara ilham kaynağı olması temennilerinde bulundu. Prof. Dr. Sabri Orman, SAÜ İSEFAM özelinde konuyla ilgili gayret sarf eden tüm araştırma merkezlerini tebrik etti. Ayrıca çalıştayın farklı disiplinlerden birçok araştırmacıyı bir araya getirdiğini de belirten Prof. Dr. Orman, bu tip faaliyetlerin ilmi gelişmeye katkı sağlayacağını ifade etti.
